Fransiz mutfagi ile ilgili ipuclari

Geleli tam bir yil oldu Paris'e ve fransiz kulturuyle ilgili az cok fikrim oldu bu surede: Populer insanlar, yiyecekler, festivaller, gunluk yasam ve fransizca ile ilgili hem karsilastigim, hem de merak edip arastirdigim bazi konulari buradan zaman zaman paylasiyorum. Daha once de Paris'te Yeme Kültürü basligiyla gozlemlerimi yazmistim, gastronomi ipuclariyla  devam ediyorum.

Aperatif

fotograf buradan

Bir yemek oncesi ritueli, yemege hazirlik. Arkadas evinde, aile yemeginde ya da restoranda, cafede... Alkollu kokteyller ya da alkol almayanlar icin belki sadece meyve suyu. En bilinen  geleneksel aperatifler: Martini, Pastis, Porto, en fransiz olani;  beyaz sarap ve frenkuzumu surubu karisimindan yapilan 'Kir'. Aperatife eslik eden ise bazen   zeytin, bazen fistik, bazen tuzlu atistirmaliklar.

Kahve ve kruvasan

Ideal bir fransiz kahvaltisini olusturan ikili. Evde ya da kafede; bahcede ya da terasta  yaninda bir de gazete...  Dışı çıtır, içi yumusak kruvasan, sabahlari hep taze ama sicak olani daha  makbul. Kahve icinse farkli opsiyonlar mevcut, kremali, sutlu, ya da sade yani  'esspresso'.  Fransizlarin kruvasani yillar once Viyana'dan alip   kendilerince karakterize ettikleri soyleniyor. Kahve'de ise Italyanlarin daha iyi oldugu tartisilmaz ama 'kahve-kruvasan' ikilisi  fransiz basarisi olarak kabul ediliyor.

Sarap

Fransa'da uzum baglari genel olarak guneyde bulunur; sadece sampanya ve Alsace saraplari kuzeydoguda uretilir. 2000 yildan fazla zamandir en bilinen ve en iyi saraplar    Burgonya ve Bordo'da uretilir. Ama mukemmel sarap icin adresler: Rhone vadisi, Provence, Languedoc- Roussillon, Loire vadisi ve Anjou'dur.
Fransa'da saraplarin bir kisiligi vardir; bir ruhu, bir bedeni. Eylulde hasadi yapilan olgun uzumler uygun iklim ve toprak kosullarinda zahmetli bir surec sonunda sarap halini alir.
Bordo sarabi, eskidikce guzellesir, yillar gectikce icindeki  yogun ve guclu  aromasi ortaya cikar. Burgonya sarabi ise cok eski tercih edilmez ama cok yeniyse de asitli bir tadi vardir.
Balik ve tavuga eslik eden genelde beyaz sarap,  et ve peynire ise kirmizi saraptir. Fransizlar yilda ortalama 200 litre sarap tuketirler.

Beaujolais Nouveau:  Her yil kasimin 3. persembesi kutlanan ve 1 hafta 10 gun  suren bir sarap festivali. Transparan kirmizi renkte olan bu sarap hizli tuketilmeli, tazeligini kaybetmemeli.

Peynir

Yaninda ekmek ve sarap, baslibasina bir ogun. Farkli bolgelerde farkli metodlarla uretilen yaklasik 400  cesit peynir bulunur Fransa'da. Normandiya'dan Camambert, Meaux'dan Brie, Aveyron'dan Rokfor, Auvergne'den Cantal. Peynirler genelde   inek sutunden, bazen keciden  az biraz da koyundan yapilir ve kokusu yogundur. Tatliya gecmeden hemen once, ana yemekten sonra ekmekle yenir. Bazen de yaninda yesil salata ve siyah zeytinle birlikte bir ogle yemegi menusudur.

Macaron

Pastanelerin gozbebegi  bir fransiz klasigi, renk renk, cesit cesit, kucuk yuvarlak fransiz tatlisi. Temelde yumurta beyazi, seker ve badem tozundan olusan bu tatlida aroma secenegi sonsuz. Vanilyali, limonlu, naneli; cikolatali, kahveli, hindistancevizli; fistikli, bademli frambuazli macaronlar 20 martta baharin gelisiyle kutlamasi yapilan ozel bir yiyecek.  Hemen hemen butun Fransa'da yapilan macaronlar bolgelere gore  farklilik gosterebiliyor. Nancy yakinlarinda Boulay macaronu diye bilinenler  sert ve citir citir (bizdeki acibadem gibi), Basque bolgesindekiler   hafif ve yumusak; Amiens'dekiler ise  yuvarlak, kalin,  keke benziyor. 

Bugun tum dunyada oldukca 'trendy' bir tatli olan    macaron;  pek cok takiya da ilham kaynagi olmaya devam ediyor.

Salyangoz ve Kurbaga

fotograf buradan

Fransiz gastronomi listesinin basini ceken ikili. Aslinda fransizlarin cok fazla tuketmedikleri, daha cok gelen turistlerin tecrube etmek istedigi yiyecekler. Exotik gorunuslu bu lezzetleri denemenin pek cogu icin  cesaret gerektirdigi bir gercek.

Sampanya

Dogumgunu, evlilik, basari, terfi gibi kutlamalarin vazgecilmezi; yasamdaki unutulmaz anlara eslik eden  bir sembol, bir icecekten fazlasi. Her yil Champagne bolgesinde 300 milyon sampanya uretilir ve yarisi tum dunyaya ihrac edilir.  Dost, akraba, arkadaslarla icilen ve neseyle 'sagliginiza' kaldirilan kadehler fransizlardan dunyaya yayilan bir gelenek. 

Baget

Fransa ve fransizlari en iyi anlatan goruntu; sabahlari sicak bageti kagit ambalajinda koltugunun altina alan kasketli bir  fransiz. Ekmegi posete koymak burada  tavsiye edilmiyor. Paralel keserek veya bolerek yenen citir citir bir ekmek, baget.