Amsterdam'da gördüğüm
Anne Frank'in evinden sonra yahudi soykırımı konularını epeyce araştırıp "Hayat Güzeldir" filmini tekrar izlemiştim, işte tam da bunun üstüne Terezin Kampı gezisi olunca hiç düşünmeden yollara düştük.
Pek sevimli bir yer olmadigi kesin, yazarken bile enerjimi dusuruyor, bu yuzden uzun surdu bu yaziyi duzenleyip paylasmam.
Terezin'de bulunan 65 hektarlik alan uzerine kurulan büyük kale ve küçük kale eskiden Pruslara karşı yapilmis. Daha sonra büyük kale garnizon, küçük kale ise hapishane olmuş. 1941 de buyuk kale gettoya dönüşmüş.
Bu kamp en son yapılan kampmış. diğer kamplara göre otel konforunda oldugu soyleniyor.
¨Arbeit Macht Frei¨ Calismak Ozgurlestirir yazisi insanlari calisma konusunda iyi motive ettiklerini gosteriyor. Herkes günde 15 saat çalıştiriliyormus. Iyi ve siki calisirsa evine donebilecegine inanmak istiyordur heralde insan o sartlarda.
Herşey filmlerdeki gibi, duş odasi, tahta, tozlu, balik istifi ranzalar... Ranzalarin karsisinda girişte verilen yemek kasigi, corba kasesi, sabun gibi hayati onem taşiyan kişisel eşyalarini koymak icin acik raflar var.
Duşlar
Mahkumlar duştayken, malum cizgili calişma kiyafetleri de bu kazanlarda dezenfekte edilir daha sonra yaz kiş farketmeksizin islak islak giydirilirmiş...
Kamptan bir kişi kacmayi başarmiş. Ust resimde duvar kenarindaki taşlar kacma olayidan sonra tekrarlanmamasi icin kirilmiş.
Olüm kampı değil toplama kampı, sadece ölüleri yakmak için 4 adet fırın var içeride. Günde 182 kişi yakma kapasiteli 4 fırın... toplam 30 bin kişi yakılmış. Söylerken ne kolay, insanın inanası gelmiyor, gözüyle görse bile!
Kampin icindeki muzede zayifliktan kemikleri sayilan insanlar, dişkilar icerisinde ölulerin fotograflari ve marifetli kadinlarin yaptigi elişi oyuncaklar, cantalar, sus eşyalari sergileniyor ve insanin ici bir kez daha parcalaniyor.
Kampin sorumlusu komutan
Heinrich Jöckel'in 1946 yilinda savas sonrasi idam edilisinin fotografi da bu muzede sergileniyor.
Bahçesinde 10 bin kişilik anıt mezar var. Coğunun ismi bilinmiyor, çünkü kampa girdiği andan itibaren kaydı alınıyor ve numara veriliyor. O andan itibaren insanlıktan çıkıyor numaradan ibaret oluyor.
Kampa 156 bin kişi gelmiş, 118bini ölmüş. Burasi yogun sirkulasyonun oldugu geciş kampi gibiymiş. Calişma performansi düşenler, cocuklar, yaşlilar ya da hastalananlar Auschwitz kampina gonderiliyormuş; yeni gelen esirlere yer acmak icin olüme gonderiliyorlar kisaca.
Yahudilerin bulundugu mezarlik
Mezarlar sembolik, olüler zamanla o kadar cok oluyor ki yakilarak yok ediliyor külleri savruluyor
Yahudi geleneginde mezari ziyaret edenler taş birakiyormuş cicek yerine...
Gezi boyunca bu soguk taş yapilarda yapilan iskenceler cekilen izdiraplar anlatildikca ve fotograflarla sergilendikce insanin icine bir hüzün coküyor, surati asiliyor.
Sadece yahudiler değil, çekoslavakyalı enteller, komünistler, yazar ve düşünürler de hapse gönderilmiş. Slav ırkını da yok etmek hedeflenmiş. Hristiyanlarin bulundugu mezarlik ustte.
Savaş sirasinda ve oncesinde cesitli ülkelere kacan yahudileri bu kampa cekmek icin bir de propoganda cdsi hazirlamişlar. Kamptaki yahudiler, yakinlarina kampta ne kadar guzel vakit gecirdiklerini; buranin kendilerine hediye edilen muthiş bir eglence kasabasi oldugunu anlatan mektuplar yazmak zorunda birakilmislar. Böylece daha fazla yahudiyi kampa gelmeye teşvik etmek amaclanmis. Gezimizin sonunda adeta bir tatil kampi havasinda gösterilen kamp videosunu da izledik. Yaslilar konser dinletisinde, bayanlar gule oynaya elisi yapiyor, gencler futbol maci yapiyor, bahceye sebze meyve ekiliyor, herkes mutlu herkes halinden memnun. Naziler herşeyi öyle planli öyle duzenli yapmişlar ki butun dunyayi uzun bir sure uyutmuslar.
Iskence, keder, kasvet sehrin üzerine sinmis , yine de kücük kasaba Terezin'de hayat devam ediyor.
Döndügümde Schindlerin listesini de izledim ve bu konuya uzunca bir ara vermeye karar verdim.
